Obecnie koszt ochrony przeciwpożarowej konstrukcji stalowych na Ukrainie może sięgać 40-45% kosztów samych konstrukcji, podczas gdy w krajach Unii Europejskiej nie przekracza 15-20%. Trendsetter w tej materii to Wielka Brytania, której w latach 1995-2009 udało się 2-krotnie obniżyć koszty ochrony przeciwpożarowej.
W artykule opisano właściwą organizację procesu ochrony przeciwpożarowej konstrukcji metalowych oraz czym jest rynek materiałów ogniochronnych na Ukrainie.
O tym, jak kompetentnie podejść do procesu ochrony przeciwpożarowej konstrukcji metalowych, rozmawiamy z dyrektorem regionalnego centrum badawczego „Donstroytest”, szefem Komitetu Ochrony Przeciwpożarowej Konstrukcji Stalowych USCS Konstantin Kalafat.
– W ostatnim czasie eksperci z branży budowlanej zgadzają się, że ochrona przeciwpożarowa konstrukcji stalowych ma duży potencjał oszczędności w sprzedaży nieruchomości, ale wielu klientów budowlanych nie wie o tej możliwości. Jakie, Twoim zdaniem, są rozwiązania na poważne oszczędności?
– Czasami klienci „walczą” z dostawcami konstrukcji metalowych o 2-5% obniżkę cen w przetargach, całkowicie ignorując możliwości, jakie tkwią w obniżeniu kosztów ochrony przeciwpożarowej. Słaba świadomość klientów budowlanych i organizacji projektowych na temat możliwości oszczędzania na materiale ognioodpornym i prac nad jego zastosowaniem nie pozwala im w pełni wykorzystać potencjału optymalizacji kosztów, który istnieje obecnie w tej dziedzinie. Istnieje kilka kluczowych punktów, w których należy oszczędzać na ochronie przeciwpożarowej konstrukcji stalowych. Obecnie wdrażany jest system projektowania konstrukcji budynków i konstrukcji zgodny z dokumentami normatywnymi Unii Europejskiej wdrażanymi na Ukrainie – Eurokody, które pozwolą na zastosowanie metod obliczeniowych do wyznaczania odporności ogniowej konstrukcji budowlanych, aw naszym przypadku wyznaczanie temperatury krytycznej elementów stalowych budynków. Do tej pory przy obliczaniu grubości powłok ogniochronnych dla konkretnej konstrukcji stalowej przyjmowano stałą wartość temperatury krytycznej stali równą 500 ° C. Wraz z wprowadzeniem Eurokodów wskaźnik ten jest wartością dynamiczną, która może wynosić 550 ° С, 600 ° С, 700 ° С. Zróżnicowane podejście do wyznaczania temperatury krytycznej konstrukcji stalowych, aw konsekwencji zmniejszenie grubości powłok ogniochronnych, pozwoli obniżyć koszt ochrony przeciwpożarowej poszczególnych elementów o 30-40%. Na Ukrainie cena ochrony przeciwpożarowej może się wahać w szerokim zakresie. Klienci są słabo poinformowani o asortymencie rynku środków ogniochronnych iz reguły nie sprawdzają dostępności alternatyw dla materiałów proponowanych przez wykonawcę. Aby zoptymalizować koszty ochrony przeciwpożarowej, konieczne jest zorganizowanie skutecznego przetargu pomiędzy dostawcami środków zmniejszających palność, nie tylko dla całego obiektu, ale czasami dla niektórych rodzajów konstrukcji metalowych. Dzięki kompetentnemu podejściu do doboru materiałów na farby ogniochronne można osiągnąć 50% oszczędności w cenie, na tynki ogniochronne – 25-30%, a na płyty ogniochronne – 60-70%. Mając szczegółowe informacje o zakresie i właściwościach ogniochronnych materiałów, projektant może bez żadnych sztuczek, tylko poprzez właściwy dobór środków ogniochronnych, obniżyć koszt ochrony przeciwpożarowej o połowę. Skutecznym sposobem na obniżenie kosztów ochrony przeciwpożarowej jest konstrukcja zespolona z wykorzystaniem asymetrycznych belek spawanych, stalowego profilowanego poszycia i betonu w podłogach. Takie podejście pozwala całkowicie zrezygnować z ochrony przeciwpożarowej belek, a to 50-60% kosztów wszystkich kosztów ochrony przeciwpożarowej obiektu.
– Na jakim etapie projektu należy pomyśleć o ochronie przeciwpożarowej?
– Niestety kultura projektowania budynków w zakresie ochrony przeciwpożarowej w naszym kraju pozostaje daleko w tyle za najlepszymi europejskimi praktykami. Podczas projektowania inżynierowie przykładają dużą wagę do obliczania obciążeń i zużycia metalu konstrukcji, często zapominając o tak ważnym elemencie, jakim jest ochrona przeciwpożarowa. Na Ukrainie sytuacja jest taka, że często wspomina się o ochronie przeciwpożarowej, gdy zostały już zamontowane konstrukcje metalowe. Jest to zasadniczo błędne podejście, które praktycznie nie pozwala na kompetentne stosowanie konstruktywnej ochrony przeciwpożarowej i stawia klienta budowlanego w ograniczonych ramach przy wyborze materiałów. Jeśli prawidłowo podejdziemy do tego zagadnienia, konieczne jest, aby OPW posiadał umiejętności projektowania zabezpieczeń przeciwpożarowych lub do tych prac konieczne jest zaangażowanie kompetentnej organizacji zewnętrznej. Oczywiste jest, że potencjał obniżenia kosztów ochrony przeciwpożarowej konstrukcji stalowych na Ukrainie jest ogromny. Dlatego w ramach prac Ukraińskiego Centrum Konstrukcji Stalowych powołano Komitet ds. Ochrony przeciwpożarowej konstrukcji stalowych, którego jednym z działań będzie doradzanie klientom budowlanym w kwestiach ochrony przeciwpożarowej. W razie potrzeby specjaliści Komitetu Ochrony Przeciwpożarowej USCC obliczą i zaproponują najbardziej optymalne opcje ochrony przeciwpożarowej dla konkretnego budynku z punktu widzenia ekonomiki budowy, pomogą w poruszaniu się po gamie środków zmniejszających palność, a także w wyborze wykonawcy.
– Czy wszystkie elementy konstrukcji metalowych wymagają ochrony przeciwpożarowej?
– Stopień odporności ogniowej budynków określają granice odporności ogniowej jej elementów budowlanych oraz granice rozprzestrzeniania się ognia wzdłuż tych elementów, uregulowane zgodnie z DBN V.1.1.7-2002 „Bezpieczeństwo przeciwpożarowe obiektów budowlanych”, biorąc pod uwagę dodatkowe wymagania, które są nakładane na określony typ budynku lub jego cel funkcjonalny, np. DBN V.2.2-24: 2009 „Projektowanie wysokościowych budynków mieszkalnych i użyteczności publicznej”. W tym zakresie ochrona przeciwpożarowa konstrukcji stalowych wiąże się jedynie z koniecznością dostosowania granic odporności ogniowej do wskaźników określonych w normach, nie zapominając o kilku objaśnieniach. Na przykład, jeśli wymagania dotyczące odporności ogniowej konstrukcji metalowej są przedstawione jako R15, wówczas eksploatacja konstrukcji nieodpornych na ogień jest dozwolona niezależnie od ich rzeczywistej granicy odporności ogniowej. W budynkach o II stopniu odporności ogniowej dla celów przemysłowych i magazynowych dopuszcza się eksploatację słupów o granicy odporności ogniowej nie R120, ale R45, co również znacząco wpływa na obniżenie kosztów ochrony przeciwpożarowej obiektu jako całości . Konieczne jest zrozumienie, że tylko konstrukcje metalowe, które pełnią funkcję nośną w budynkach, są narażone na ochronę przeciwpożarową. Konstrukcje stalowe będące np. Elementami dekoracyjnymi nie podlegają ochronie przeciwpożarowej. Projektując ochronę przeciwpożarową, ważne jest, aby znać nie tylko konstrukcję przyszłego budynku, ale także przeznaczenie wszystkich pomieszczeń, prawdopodobną dekorację wnętrz i lokalizację komunikacji. Na przykład, jeśli w pomieszczeniu zastosowano sufit podwieszany, który sam w sobie może powstrzymać ogrzewanie metalowych konstrukcji znajdujących się za nim przez 10-20 minut, wówczas zużycie materiału ognioodpornego niezbędnego do doprowadzenia konstrukcji metalowych do znormalizowanego wskaźnik można już zmniejszyć biorąc pod uwagę ten czas. Często aranżacja wnętrz polega na wykańczaniu metalowych kolumn płytą gipsowo-kartonową, płytkami ceramicznymi lub marmurem, dlatego należy to uwzględnić przy obliczaniu kosztów materiałów ognioodpornych do takich elementów. Wodne systemy przeciwpożarowe mogą również znacząco wpłynąć na ochronę przeciwpożarową wielu konstrukcji.
– Na rynku budowlanym panuje opinia, że wykonywanie prac przeciwpożarowych konstrukcji metalowych jest procesem kosztownym i czasochłonnym. Czy to naprawdę?
– Koszt wykonania prac ogniochronnych regulowany jest cenami zatwierdzonymi przez państwo i wynosi średnio 15-30% kosztu materiałów ogniochronnych. Biorąc pod uwagę ten fakt, możemy powiedzieć, że im bardziej kompetentnie zostanie opracowany projekt ochrony przeciwpożarowej budynku, tym mniej środków zostanie wydanych na prace przeciwpożarowe.
– Na co powinni zwrócić uwagę klienci robót budowlanych przy wyborze wykonawcy ochrony przeciwpożarowej konstrukcji metalowych?
– Wybierając wykonawcę na dostawę materiałów lub robót ognioodpornych, należy zwrócić uwagę na następujące punkty:
Firma musi mieć pozytywną opinię i portfolio zrealizowanych projektów.
Koszt materiałów powinien być wartością rynkową, tj. nie za nisko i nie za wysoko.
Przypadki dumpingu cenowego nie są rzadkością na rynku materiałów i usług zmniejszających palność. Musiałem być świadkiem sytuacji, gdy klientowi oferowano zestaw prac polegający na wykonaniu obróbki ogniochronnej konstrukcji stalowych z uwzględnieniem robót i materiałów w cenie kilkakrotnie niższej niż koszt jednego materiału. Oczywiście w takiej sytuacji przegrywa klient, który skuszony na minimalny koszt na etapie pracy w istocie płaci za oszukanie, a także może mieć spore problemy w przyszłości, zarówno przy dostawie obiektu i podczas jego eksploatacji. Ochrona przeciwpożarowa konstrukcji stalowych nie jest procedurą pokazową, ale poważnym procesem, do którego należy podejść bardzo odpowiedzialnie. W przypadku pożaru nieuzasadnione oszczędności na ochronie przeciwpożarowej mogą prowadzić do kolosalnych kosztów finansowych i ofiar śmiertelnych.
– Które firmy są dziś głównymi graczami na rynku ochrony przeciwpożarowej? Jakie materiały ognioodporne są dostępne na rynku ukraińskim?
– Obecnie na rynku ukraińskim aktywnie działa ponad 10 firm dostarczających produkty do ochrony przeciwpożarowej konstrukcji stalowych, a około 80% rynku należy do dwóch liderów – firm „Spetsmaterialy” (Donieck) i „A + B Ukraina” (Kijów). W ostatnich latach, czyli od 2008 do 2012 roku, rynek materiałów ogniochronnych rósł średnio o 5-15% rocznie. Jedynie niewielki skok nastąpił w 2011 roku ze względu na wzrost rynku budowlanego związany z Mistrzostwami Europy w Piłce Nożnej 2012. Ale ostatni rok był prawdziwym przełomem na rynku materiałów ognioodpornych. Według naszych danych w 2013 roku rynek urósł prawie dwukrotnie w stosunku do wolumenów z roku poprzedniego iw wartościach bezwzględnych osiągnął stan sprzed kryzysu 2008 roku. Tak fenomenalny wzrost można wiązać zarówno z realnym wzrostem wielkości budów, jak iz legalizacją sprzedaży i bardziej uczciwym prowadzeniem biznesu przez graczy na rynku budowlanym.
1% – Ochrona przeciwpożarowa kabli
6% – Ochrona przeciwpożarowa konstrukcji drewnianych
8% – Ochrona przeciwpożarowa kanałów powietrznych
85% – Ochrona przeciwpożarowa konstrukcji metalowych
Rys.1 Dystrybucja materiałów ognioodpornych na Ukrainie w 2013 roku.
5% – Płyty ognioodporne
30% – spraye ognioodporne
65% – Farby trudnopalne
Rys.2 Dystrybucja materiałów ogniochronnych do konstrukcji metalowych na Ukrainie, 2013.
– Jakie problemy istnieją obecnie dla rozwoju rynku materiałów ogniochronnych?
– Moim zdaniem głównym problemem rynku jest złożoność ram prawnych. Nie ma jasno określonych reguł gry dla firm, które produkują, dostarczają lub sprzedają produkty trudnopalne. Na przykład dzisiaj 100% graczy certyfikuje swoje produkty, podczas gdy nie ma jasnego zrozumienia potrzeby tej procedury. Ponadto istnieje szereg innych wymagań, na przykład ujednolicenie zasad pracy w zakresie ochrony przeciwpożarowej, które musi spełnić producent wyrobów, zanim jego materiały pojawią się na rynku. Stwarza to poważne bariery we wprowadzaniu nowych produktów na rynek, a także zwiększa koszt materiałów ognioodpornych. Drugim czynnikiem utrudniającym rozwój rynku jest nieuczciwa konkurencja. Korzystając z sytuacji, gdy klienci budowlani postrzegają ochronę przeciwpożarową jako coś mało ważnego, ale wymagającego poważnych inwestycji finansowych, niektóre firmy oferują celowo niską jakość robót i materiałów po cenach znacznie niższych od cen rynkowych. Jednocześnie często zarówno klient, jak i wykonawca rozumieją, że dopuszczają się czynu niezgodnego z prawem, który w przypadku pożaru może mieć katastrofalne skutki. Kolejnym problemem jest fałszowanie produktu, które można warunkowo podzielić na kilka kierunków:
Zastąpienie pęczniejących („pęczniejących”) farb ognioodpornych tańszymi farbami o wyglądzie podobnym do pasywnej ochrony przeciwpożarowej oznacza użycie oryginalnego opakowania.
Bez skrupułów testy certyfikacyjne, na podstawie których sztucznie zwiększa się skuteczność ognioodporności, a także zaniża się grubość lub zużycie materiału ognioodpornego.
Zaniżenie w dokumentacji technicznej zużycia środków ochrony przeciwpożarowej.
Przeszacowanie żywotności materiałów.
Niestety na Ukrainie nie ma jasnych ram regulacyjnych dotyczących wymagań jakościowych materiałów ognioodpornych, które pomogłyby konsumentowi w walce z podróbkami lub przynajmniej w ocenie wzbudzających podejrzenia niezgodności z wymaganiami produktów.
– Jak Pan widzi najbliższe perspektywy rozwoju ukraińskiego rynku ochrony przeciwpożarowej?
– Należy rozumieć, że średnio 80% rynku materiałów ogniochronnych konsumowane jest w segmencie konstrukcji stalowych, dlatego wzrost tego rynku kojarzy nam się przede wszystkim ze wzrostem zużycia stali jako preferowany materiał do budowy nieruchomości komercyjnych.
Rozmawiał
Jurij Bondarczuk,
PR-Manager USSS
Na podstawie materiałów z magazynu „F + S: Safety Technologies
i ppoż. ”nr 2 (68) 2014